آیزنهاور

دوایت دیوید آیزنهاور (به انگلیسی: Dwight David "Ike" Eisenhower) معروف به «آیک» (زاده ۱۴ اکتبر ۱۸۹۰ در تگزاس - درگذشته ۲۸ مارس۱۹۶۹) ژنرال پنج ستاره و سیاست‌مدار آمریکایی بود که از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۱ به عنوان سی و چهارمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا مشغول به فعالیت بود.

او در طول جنگ جهانی دوم عنوان «ژنرال ارتش» را دارا بود و فرماندهٔ عالی نیروهای متفقین در اروپا بود. آیزنهاور از حزب جمهوری‌خواه بود. در سال۱۹۵۰ هری ترومن از ژنرال آیزنهاور که سمت‌های نظامی متعددی را تا آن زمان تجربه کرده‌بود، خواست تا ریاست نیروهای ناتو را در اروپا بپذیرد. وی دو سال بعد در کنوانسیون حزب جمهوری‌خواه به عنوان نامزد این حزب برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد. وی سپس «آدلای استیونسون»، رقیب خود در انتخابات ۱۹۵۲ را شکست داد و رئیس‌جمهور آمریکا شد.

آیزنهاور طی دو دوره تصدی مقام ریاست جمهوری آمریکا، سیاست‌های داخلی را تعدیل کرد. وی معتقد بود که در عصری که ملی‌گرایی نوین، تکثیر موشک‌های اتمی و سفرهای فضایی رواج پیدا کرده‌است، باید در جستجوی صلح بود. او درصدد بود تا اتحاد آمریکا را با کشورهای هم‌پیمان تقویت کرده و واشینگتن را برای مقاومت در برابر تهاجم «سرخ» به اروپا، آسیا و آمریکای لاتین آماده نگه دارد. مطابق با دکترین آیزنهاور در سال ۱۹۵۷، سطح تعهدات آمریکا به امور کشورهای خاورمیانه افزایش یافت.

آیزنهاور در ۲۹ نوامبر ۱۹۵۲ در نخستین مصاحبه‌اش پس از انتخاب شدن به سمت رئیس‌جمهور آمریکا در خصوص ایران گفت:^[۱]

«

گمان نمی‌کنم منطقه‌ای مهم‌تر از ایران روی نقشه جغرافیایی جهان وجود داشته باشد؛ ایران؛ دارای نفت است و هم در چهار راه جهان واقع شده‌است [حایل میان قدرت‌های مطرح]... اگر روزگاری ایران و شوروی با هم کنار آیند، کره زمین جای امنی برای غرب (کشورهای عضو ناتو) نخواهد بود. همچنین نباید وضعیتی پیش آید که ایران به گذشته دور خود بازگردد و یک قدرت نظامی شود. وای به وقتی که نظامی‌گری ایرانی زنده شود؛ بروید تاریخ این کشور را بخوانید تا متوجه حرف من بشوید.

»

آیزنهاور در ۲۰ ژانویه ۱۹۵۳ میلادی، ریاست‌جمهوری آمریکا را در دست گرفت.

چرچیل نخست‌وزیر وقت انگلستان از این مصاحبه آیزنهاور استفاده کرد. چرچیل به واشینگتن رفت و به استناد این اظهارات آیزنهاور، آنقدر در گوش آیزنهاور خواند تا آیزنهاور موافقت کرد که در براندازی دکتر مصدق به انگلستان کمک کند. چند ماه بعد ماجرای ۲۸ مرداد روی داد. چرچیل به آیزنهاور گفته‌بود: اگر حکومت مصدق یکسال دیگر دوام یابد، پیش‌بینی آیزنهاور (کنار آمدن تهران و مسکو) عملی خواهد شد.^[۲]

مفسران غربی در دو دهه نخست قرن ۲۱ میلادی نیز از توجه ایران به نیروهای مسلح خود یاد کرده و گفته‌اند که احتمال نظامی‌گر شدن ایران وجود دارد. دوایت آیزنهاور در ۲۸ مارس ۱۹۶۹ در سن ۷۸ سالگی بر اثر نارسایی قلبی درگذشت.